0 L
OXIGJENI DHE FUNKSIONI MITOKONDRIAL
Fakti 1
Mitokondria, një organele shumë e vogël qelizore qe u shfaq relativisht vonë në filogjenezen e jetes në tokë ka vënë në dispozicion një sasi të madhe energjie në formën e ATP, ne format e jetes superiore. Mitokondria ka bërë të mundur përdorimin e oksigjenit për qëllime energjie, me pasoja e një degradimi më të mirë të metabolitëve ushqyes.
Glikoliza anaerobe e qelizes primitive, duke përdorur direkt glukozë, te metabolizuar vetëm deri në fund te stadit te acidit laktik, nga njëra anë prodhon sasi të mëdha të mbetjeve acidike, nga ana tjetër ATP te dobët. Glikoliza aerobike e qelizes primitive nga njera ane lejon perdorimin e plotë të substrateve ushqyese, deri në formimin e ujit dhe dioksidit të karbonit, nga ana tjetër një prodhim te madh te energjisë dhe sintezen e molekulave të rëndësishme për metabolizmin qelizor, nga aminoacidet në acide yndyrore, nga nukleotidet te glukoza e re. Mekanizmat e kontrollit të imët intramitokondrial, rregullojnë, sipas nevojave metabolike të qelizës aktivizimin e rrugëve specifike biosintetike qe jane, në glikolizën anaerobe te shumefishte ne krahasim me
rrugët unike metabolike të glikolizës anaerobe.
Fakti 2
Për të gjitha sa thamë me sipër është e rëndësishme të ruhet nje funksionin i mirë mitokondrial, të shmangen bllokimet akumulimet enzimatike dhe metabolike. Eshtë i nevojshem të aktivizohet përdorimi i të gjithë faktorëve të metabolizmit aerobik dhe të sigurohet një prani e mjaftueshme e antioksidantëve që mbrojnë ADN delikate mitokondriale nga dëmtimi i mundshëm që mund të ndodhë brenda një fushe te metabolizmit oksidativ. Mosfunksionimi mitokondrial prek të gjitha nivelet e trupit dhe shpesh është faza fillestare e sëmundjes. Në fakt, mitokondri jo vetëm që rregullon prodhimin e energjia dhe riparimin strukturor, por gjithashtu vendos, në bazë të sinjaleve kimike që merr, nëse qeliza duhet të vetë-shkatërrohet, përmes apoptozës. Ky mekanizëm është ne bazen e mbrojtjes antineoplastike themelore. Qeliza që ka humbur aftësitë e saj funksionale, nëse nuk asgjëson vetveten,bëhet anormalisht e pavdekshme, ose kancerogjene.
Fakti 3
Pavarësisht nga sa më sipër, duhet kuptuar plotësisht se nuk ka përparësi të metabolizmit oksidativ mbi atë anaerobe, por që jeta në kompleksitetin e saj ka mundur të zhvilloje bashkëveprimin reciprok të këtyre dy qëndrimeve biokimike. Glikoliza anaerobe mbetet një rrugë e furnizimit me energji në të cilën qeliza mbeshtet në momentet e saj më të mëdha te kërkeses metabolike,dhe përfaqëson një mekanizëm rezervë te rendesishem veçanërisht për disa inde, të tilla si muskujt, të cilat lehtë mund të shkojnë në deficit të energjisë momentale. Përhapja e tepruar e rrugës aerobike, për më tepër, çon në një çekuilibër apoptotik të nje pool qelizash. Një qëndrim i njëanshëm i këtij lloji shkakton varfërim të tepruar te qelizave të indeve,dhe con ne sëmundjet kronike degjenerative.
Fakti 4
Optimizimi i funksionalitetit të ciklit Krebs do të thotë, nga njëra anë, performancë e mirë energjise, nga ana tjetër, minimizimi i dëmtimit që lidhet me metabolizmin aerobik. Për këtë duhet te aktivizuar nje seri substancash te rendesishme per qelizen.
Substratet metabolike
Karburanti i përdorur nga mitokondria në ciklin Krebs përfaqësohet nga produktet e degradimit të ushqimit. Proteinat, lipidet dhe glucidet jane te metabolizuar ne nje produkt unik, acetil CoA, e cila mbart një molekulë me 2 atome karboni në acidin oksaloacetik,te mbetur nga raundi i mëparshëm i ciklit, duke e rimarrë atë. Mungese e njeritprej ketyre metaboliteve çon në dëmtime qelizore te tipit energjik ose strukturor. Përtej acetil CoA dhe oksaloacetat, të gjithë substratet e tjera (acid citrik,alfa-ketoglutaric, succinic, fumaric dhe malic) janë të rëndësishme. Mungesa e njërit prej tyre në fakt zëvendësohet nga organizmi duke degraduar aminoacidet specifike dhe duke krijuar kështu probleme me neuro-peptidet, hormonet dhe proteinat qe lidhen.
Koenzimat dhe Vitaminat
Oksidimi i një substrati padyshim që kërkon zvogëlimin përkatës të një molekulë tjetër. Kundër degradimit oksidativ të acideve të ndryshme të ciklit Krebs, do të kemi zvogëlimin e koenzimave specifike, nga të cilat më të rëndësishmet janë ato që rrjedhin nga vitamina B2 (FAD) dhe vitamina B3 (NAD) Vitamina të tjera janë të përfshira në kapacitete të ndryshme në ciklin Krebs. Vitamina B5 themelore për sintezën e CoA, vitaminën B6 në bazën e sintezës së antioksidantë intramitokondriale dhe vetë vitamina C një antioksidant themelore.
Aminoacidet
Aminoacidet janë lënda djegëse rezervë e ciklit Krebs. Disponueshmëria e tyre eshte e rëndësishme sepse lejon shmangien e ndikimit në pellgun e aminoacideve të lidhur me të proteina dhe molekula të rëndësishme për jetën e qelizës. Duke kuptuar problematiken biokimike te pacientit, integrimi i aminoacideve mund të të jetë në shënjestër te trajtimit.
Minerale
Disa minerale janë të përfshirë në reaksionet mitokondriale. Ato kane fuqi rregullatore në nivele të ndryshme. Ekuilibri i i tyre eshte themelor sepse reagimet janë shumë të përshpejtuara dhe për shkak të dëmtimit oksidativ ose shumë të ngadaltë të demtimeve degjenerative. Hekuri dhe bakri kanë një efekt të përbashkët stimulues oksidativ. Squfuri, Seleni dhe Mangani luajnë një rol kryesor në strukturen e antioksidantëve mbrojtës në nivelin mitokondrial. Kalciumi aktivizohet dhe zinku pengon prodhimin e energjisë në nivelin mitokondriale.
Anti-oksidantë dhe oksigjenimi qelizor
Roli parandalues dhe kurues i antioksidantëve nuk kuptohet plotësisht dhe pershkrimi i tyre nga ana e mjekut nuk duhet të jetë aksidentale. Shembulli më ilustrues është dhënë nga beta Carotene e cila, si çdo anti oksidues, luan rolin e tij duke u oksiduar nga ana e tij.Në rrethana të caktuara te indeve, të tilla si tek piresit e duhanit, kjo molekulë përfaqëson një ilaç më të keq se sëmundja dhe
vepron si një kancerogjen i fuqishëm. Fuqia është shumë interesante antioksidant linear i molekulave shumë më të thjeshta, të cilat veprojnë falë minerale që përmbahen në to. Më inovative nga këto është Deutrosulfazyme, nje tip i veçantë i sulfatit te Deuterium. Karakteristikat e tij kimike janë të tilla qe, në një mjedis ujor, çliron oksigjen dhe deuterium në gjendjen elementare.
Oksigjeni tampon dhe neutralizon radikalet e lira të vetë oksigjenit prodhuar në rrjedhën e glikolizës aerobike, ndërsa Deuteriumi vepron duke bere më pak të turbullta ndërveprimet atomike mitokondriale dhe për këtë arsye zvogëlohet prodhimi i radikaleve të lira në mënyrë të plotë, duke ruajtur integritetin mitokondrial. Nga sa kuptohet, nga sa eshte shkruar më sipër, eshte shume i rëndësishem roli i mitokondrise për funksioni i qelizave dhe shëndetin e indeve. Duhet gjithashtu të jetë i qartë roli kyc i kësaj molekule, si në fushat antineoplastike dhe antidegjenerative, ashtu edhe, ne gjith sëmundjet kronike